Naar schatting is 13% van alle broeikasgasemissies wereldwijd afkomstig van de bouw. Dit is afkomstig van elk onderdeel van de sector: niet het minst door de productie van cement en staal. Ook transport en sloop spelen een grote rol. Maar de emissie die op bouwterreinen wordt gegenereerd, speelt ook een rol: 400 miljoen ton CO2 of in totaal 1,1% van alle emissie wereldwijd, is elk jaar alleen al rechtstreeks afkomstig van bouwmachines. Een enorme hoeveelheid: maar elektrisch materiaal, bestaande uit zowel vrachtwagens als bouwuitrusting, kan helpen om deze aantallen omlaag te brengen.
Nu worden geëlektrificeerde bouwplaatsen werkelijkheid. Op sommige bouwplaatsen heeft de elektrische aandrijving zelfs haar hoogtepunt bereikt en bewijst ze overal in het proces een veelzijdige optie te zijn, van de aanleg van infrastructuur tot sloopwerkzaamheden en nog veel meer. Er wordt bijvoorbeeld geschat dat 98% van de bouwplaatsen in de Noorse hoofdstad Oslo al uitstootvrij is, aarbij iets minder dan een kwart van deze werkzaamheden elektrisch wordt aangedreven.
Bouwplaatsen die vrij zijn van uitlaatgassen kunnen een deel van de koolstofvoetafdruk van de sector aanpakken. Ook andere problemen, zoals vervuilde lucht en geluidsoverlast in steden, kunnen door de technologie worden aangepakt en de omstandigheden op de werkplek kunnen worden verbeterd. Maar het kan ook iets bewijzen: dat elektrisch bouwen bezig is een werkbare realiteit te worden voor bedrijven over de hele wereld.
Elektrische bouwplaatsen worden niet alleen gebruikt om infrastructuur, werkplekken en woonplekken te bouwen, maar kunnen ook gezien worden als het bouwen van een visie voor de toekomst: van stille, veilige bouwplaatsen waar accu´s de processen aandrijven die de steden van morgen creëren.
Gustav Boberg houdt zich bezig met elektromobiliteit en duurzame oplossingen in geselecteerde industrieën bij Volvo Construction Equipment. Hij vertelt: “In 2019 hebben we onze intentie uitgesproken om elektrische bouwmachines te maken. Daarnaast hebben we de beslissing genomen om de ontwikkeling van de conventionele dieselmachines in het kleinere segment stop te zetten.”
De eerste elektrische bouwmachines van Volvo, een compacte graafmachine en wiellader, werden in 2019 op de grote Bauma-industriebeurs in Duitsland geïntroduceerd, gevolgd door een gefaseerde introductie per markt in 2020. Ze waren compact en handig en perfect geschikt voor werkzaamheden in het stadscentrum. “Steden en gemeenten hebben vaak hun eigen duurzaamheidsdoelen die ze moeten halen. Elektrisch bouwen kan helpen om die klimaatdoelen te halen", aldus Gustav.
Veranderingen in de maatschappij leiden ook tot de behoefte aan nieuwe infrastructuur, met name omdat vervoer per elektrische auto ook populairder wordt voor stadsbewoners. Zoals Gustav zegt: “We hebben een thema: 'Bouw elektrisch met elektrisch'. We zien laadstations als paddenstoelen uit de grond schieten in Europa voor de auto-industrie. Het is een heel goede start om deze met elektriciteit te bouwen. Om deze transformatie te versnellen, zullen we intensief moeten samenwerken met alle belanghebbenden in de waardeketen, waaronder energieleveranciers, nutsbedrijven en lokale overheden. Echte verandering vraagt om betekenisvolle samenwerking.”
Muamer Music leidt het bouwsegment binnen Volvo Trucks. Hij brengt veel tijd door op bouwplaatsen en praat met de belangrijkste belanghebbenden in de bouw, om uit te zoeken wat zij nodig hebben en wat hun vooroordelen en ervaringen met elektrische machines en vrachtwagens zijn.
"Wereldwijd zijn er al elektrische vrachtwagens op bouwterreinen", vertelt hij. "En dit is promotie voor de eigen klanten van de bouwbedrijven dat ze goed meedenken. Dit kan een simpele verandering zijn en ze krijgen een product dat aan al hun eisen kan voldoen."
Muamer wijst erop dat als bedrijfseigenaren en chauffeurs over het algemeen overtuigd raken wanneer ze voor het eerst ervaring opdoen met een elektrische vrachtwagen. Maar een mentaliteitsverandering kan en zal niet van de ene op de andere dag plaatsvinden.
Als we nadenken over wat mensen ervan zou kunnen weerhouden om elektrisch te testen in de bouw, zegt hij: “De grootste zorg is dat de vrachtwagen midden in de werkzaamheden zal stilvallen. Onze klanten weten welke problemen ze kunnen verwachten met diesel, maar nieuwe technologie heeft tijd nodig om echt bekend terrein te worden. Bij constructie is er ook een constante vraag over de manier waarop componenten als kippers en haakarmen met de vrachtwagen communiceren."
Hier is volgens hem echter een duidelijk voordeel verbonden aan de relatieve eenvoud van de elektrische aandrijflijn. “Bij elektrische vrachtwagens heb je niet zo veel onderdelen die defect kunnen raken, en de meeste updates kunnen via 'de cloud' worden uitgevoerd. En deze vrachtwagens zijn betrouwbaar: we testen ze uitvoerig om ervoor te zorgen dat ze zeer goed presteren. De temperatuur kan van invloed zijn: omschakelen van warm naar koud kan de capaciteit van de accu beïnvloeden. We kunnen klanten helpen bij het plannen van hun laadsessies, evenals ondersteunen met apparatuur zoals mobiele accu's en laders. Ook kunnen we routes berekenen voor efficiëntie en stops plannen.
Als u op een bouwplaats bent waar volledig elektrische vrachtwagens en machines rijden, zou dat uw kijk op de bouw wel eens kunnen herdefiniëren. “Traditionele bouwwerkzaamheden kunnen vies en lawaaierig zijn”, aldus Muamer. "Bouwbedrijven die overgaan op elektrisch werken verminderen echter niet alleen de emissievoetafdruk, maar ze brengen ook een boodschap over: wij willen een verschil maken. En naarmate er meer van deze vrachtwagens in gebruik worden genomen, zullen mensen dit overal op prijs stellen."
We moeten doorgaan met de infrastructuur, ontwikkeling, renovatie van oude gebouwen en de bouw van nieuwe gebouwen. We zullen nooit klaar zijn - en daarvoor zijn vrachtwagens en machines nodig.
En hoewel het schrikbeeld van zogenoemde 'range anxiety' (angst voor een te beperkte actieradius) ook in de bouw heerst, hoeft het geen probleem te zijn. Vooral niet bij bouwopdrachten in de stad. “De meeste van deze klussen kunnen worden uitgevoerd met vier accu's. Plan het opladen rond twee werkdiensten en het is mogelijk om de hele dag zonder problemen werken. Dan rijden ze bijvoorbeeld gemiddeld 100 tot 150 km per dag en gaan dan terug naar de zaak om op te laden", legt Muamer uit.
"Tijdens de geplande pauze kan worden bijgeladen. Er is geen probleem met de capaciteit en we zien ook dat het aantal snelladers groeit. Als u een opslagaccu hebt, kunt u uw vrachtwagens daar eenvoudig opladen. En natuurlijk kunnen dezelfde laders ook gebruikt worden bij vrachtwagens en bouwmachines.”
“Elektrische vrachtwagens zijn perfect voor grote infrastructuurprojecten. Ook in de sloopsector zijn elektrische vrachtwagens ideaal om verschillende materialen met verschillende kiepwagens te verwijderen", vervolgt hij.
"In de bouw zijn zaken als het transport van zand en grind ideaal. Mixers kunnen heel gemakkelijk met elektrische stroom worden bediend. Soms hebben mensen hun eigen accu's die ze gebruiken in plaats van op de krachtaansluiting te vertrouwen, maar we proberen dat waar mogelijk te gebruiken zodat het niet te duur is voor klanten. U kunt ook AC- en DC-connectoren op locatie gebruiken."
Op dit moment loopt de stadsbouw voorop als het gaat om elektrisch bouwen. En daar is een goede reden voor: er wordt voorspeld dat het aantal zero-emissiezones en lage-emissiezones in Europa dit jaar de 500 zal passeren. De impact op transport en bouw zal enorm zijn. Alleen bedrijven die erin geslaagd zijn om de ontwikkelingen voor te zijn, zullen in staat zijn om in dit soort gebieden te opereren.
Naarmate het gebruik toeneemt, zullen producten steeds effectiever en beter moeten worden in het uitvoeren van de taken waarvoor ze nodig zijn: dit geldt voor elke technologie. Muamer Music ziet dit al gebeuren. Hij vertelt: "Over vijf jaar is er ook veel gebeurd aan de kant van de producten, op het gebied van actieradius en energiecapaciteit. Maar een vrachtwagen van Volvo die u nu koopt, zal over vijf jaar nog steeds constant gebruikt worden - en nog veel langer zelfs: gedurende zijn hele levensduur."
De producten zijn er al, de mentaliteit is aan het verschuiven en nu moet het momentum worden vastgehouden. Gelukkig wordt het, naarmate de reis vordert, steeds gemakkelijker om te zien dat dit in de praktijk gebeurt.
"Op een bouwplaats staan, dat is het leuke gedeelte", aldus Gustav Boberg. "Als je de machines in alle omstandigheden ziet werken, zoals bijvoorbeeld echt koude omstandigheden, dan besef je dat de enrergietransitie volop gaande is. Maar het gaat niet alleen om dit soort gesprekken met de mensen die op de bouwplaats werken, je komt ook in gesprek met mensen uit de hele omgeving."
Hij vervolgt: "Nu bevinden we ons op de reis. En segment voor segment zal de bouw geëlektrificeerd worden. Het bouwlandschap kan natuurlijk niet van de ene op de andere dag geëlektrificeerd worden. Maar als we het over de toekomst hebben, geven we het vijf jaar vanaf nu en dan zullen we zien welke landen dan voorop lopen. En dit zal niet vertragen."
Elk succesvol bouwproject dat elektrisch wordt uitgevoerd, is niet zomaar een klus die goed uitgevoerd is. Het pleit ook voor technologie die hetzelfde werk kan doen - zo niet beter - als machines die door diesel worden aangedreven. Perfect voor sommige omgevingen, maar toepasbaar op de meest en een indicator van positieve verandering. “Het is een enorme stap voorwaarts”, vertelt Muamer Music. “Voor de klant, voor het milieu, voor de omgeving: voor iedereen. Want het is niet zo dat we kunnen stoppen met bouwen. We moeten doorgaan met infrastructuur, ontwikkeling, het opknappen van oude gebouwen en het creëren van nieuwe gebouwen. We zullen nooit klaar zijn: en daarvoor heb je vrachtwagens en machines nodig."