VECTO komt eraan! Maar wat is het?

Sinds 2019 hoort bij iedere afgeleverde truck een CO2-verklaring, ook wel bekend als een VECTO-document. Die letters staan voor: Vehicle Energy Consumption Calculation Tool. Dit is een door de Europese Commissie ontwikkelde simulatietool die wordt gebruikt voor het bepalen van de CO₂-uitstoot en het brandstofverbruik van zware voertuigen met een bruto voertuiggewicht van meer dan 3.500 kg. Voor truckfabrikanten is dit belangrijk, want die worden afgerekend naar de CO₂-uitstoot van alle afgeleverde trucks. Maar de invloed van VECTO is ook groot voor u.

Het is u vast niet ontgaan dat een optimale stroomlijn een van de belangrijkste aspecten is bij de nieuwste truckmodellen. Zo dicht Volvo Trucks alle naden en kieren af en zijn er geen onnodige openingen zijn bij deuren, de opstappen en dergelijke. Bij de demovoertuigen wordt de zonneklep vaak achterwege gelaten en zijn ook de zijskirts steeds vaker voorzien van rubberen flapjes. Dat is niet voor niks. Want naast een lager verbruik, zorgen al die maatregelen ook voor een lagere VECTO-waarde. Zie het als het energielabel dat bijvoorbeeld ook al jaren op wasmachines staat. De waarde van dat VECTO-label is van groot belang, in de eerste plaats voor de truckfabrikanten.

Rekenmodel voor verbruik van de truck

Met VECTO heeft de EU een rekenmodel opgesteld dat het verbruik van een truck berekent. Dat doet die tool aan de hand van een aantal parameters, zoals stroomlijn, de bandenkeuze en de motorisering. Het is een theoretisch model en berekent de VECTO-score volgens de configuratie zoals de truck uit de fabriek komt. Nog niet alle configuraties krijgen een score mee. Op dit moment ligt de focus op 4x2 en 6x2 bakwagens en trekkers.

Truckfabrikanten hebben vanuit Brussel de opdracht meegekregen om in 2025 een verlaging van 15% van de CO₂-uitstoot te realiseren, ten opzichte van wat ze in 2019 deden. Vijf jaar later, in 2030, moet dat zelfs -30% zijn. Sterker nog: dit percentage staat onder discussie en mogelijk wordt dit verhoogd naar -45%. Als een truckproducent hier niet aan voldoet, kan dat zware financiële sancties opleveren.

Specificatie af-fabriek is bepalend

De verplichte uitstootvermindering is voor de truckmerken ook reden om in te zetten op elektrische voertuigen, want die stoten namelijk aan de uitlaat geen CO₂ uit. Volvo Trucks heeft al enige tijd de hele range als elektrisch aangedreven variant beschikbaar. Elektrische vrachtwagens kennen een mooie VECTO-waarde, die daardoor het gemiddelde van alle afgeleverde trucks naar beneden brengt.

Voor wie nu nog niet met een elektrische truck uit de voeten kan, is het echter zaak om trucks te bestellen met een zo laag mogelijk VECTO-score. Dat kan bijvoorbeeld door te kiezen voor A-label banden, een volledige spoilerset en een zo efficiënt mogelijke krachtbron. De VECTO-tool rekent met een standaardopbouw of -oplegger en geeft daarmee dus een theoretisch verbruik. Voor de koper van een truck is dat eigenlijk alleen maar goed nieuws, want iedereen wil tenslotte een zo zuinig mogelijke truck. Voor de truckbouwers is het echter ook van cruciaal belang om de CO₂-doelstellingen te halen.

Spoilers op tankwagens

De VECTO-berekening geldt voor de truck zoals die uit de fabriek komt en bij de dealer afgeleverd wordt. Alles wat er daarna aan wordt toevoegd, valt buiten de berekening. Voor bijvoorbeeld tankvervoerders die zonder spoilers rijden, kan het daardoor voorkomen dat er bij aflevering toch een complete spoilerset op zit.

De VECTO-tool houdt namelijk geen rekening met een platte trailer of een tankoplegger. Nou kan er natuurlijk voor gekozen worden de spoilerset er uiteindelijk weer af te halen - al is bewezen dat ook bij tank- en bulkopleggers de stroomlijn wel degelijk beter is mét. Bij verwijdering ervan, voldoet de truck dan niet meer aan de VECTO-berekening. Toch blijft de lage waarde wel in het VECTO-paspoort staan. Dit geldt ook voor het eventueel later vervangen van de lage rolweerstand A-label banden.

Maut op basis van VECTO-waarde

De keuze voor een truck met een zo laag mogelijke VECTO-waarde, heeft meer voordelen. Uiteraard draagt het bij aan een lager brandstofverbruik. Maar ook de tol op de Europese wegen, zoals de Duitse Maut, zal worden bepaald op basis van de VECTO-waarde van een truck. Door bij de aanschaf daarom te kiezen voor een zo optimaal mogelijke VECTO-waarde, kan dit naar de toekomst toe voordeliger zijn - zelfs als er daarna voor wordt gekozen om later alsnog allerlei stroomlijnverstorende elementen toe te voegen, zoals lampenbeugels, lichtbakken en andere aankleding.

Aerodynamische alternatieven

Het kan dus lonen om te kijken naar meer aerodynamische alternatieven in de aankleding van een truck. Een ingebouwde LED-bar, bijvoorbeeld, geeft ‘s nachts ruim voldoende licht, zonder dat er grote ronde lampen op het dak zitten die de stroomlijn verstoren. Dat geldt ook voor lichtbakken; met af-fabriek geïntegreerde lichtbak of een platte LED-lichtbak is in het donker de bedrijfsnaam prima zichtbaar, zonder zo’n grote vierkante doos op het dak. Een moderne truck kan er namelijk ook zonder al die ‘Oldskool’-attributen heel strak en fraai uitzien.

Dit artikel is geschreven door Iep van der Meer en is gepubliceerd in BIGtruck Online Magazine #10 2023.