Het verschil tussen rijden met een cameramonitorsysteem en spiegels

Het rijden in vrachtwagens met zijspiegels is altijd iets vanzelfsprekends geweest voor chauffeurs. De afgelopen jaren zijn verschillende fabrikanten echter begonnen met het aanbieden van cameramonitorsystemen. In welke situaties kan dat nuttig zijn, en wat zijn de voor- en nadelen van een camera versus een spiegel?

In 2016 maakten de Verenigde Naties zich sterk voor een voorschrift waardoor cameramonitorsystemen spiegels kunnen vervangen. Een van de voordelen, was dat het zogenaamde directe zicht verbeterde. Ofwel: het zicht vanuit het oogpunt van de chauffeur, dus wat gezien kan worden zonder hulp van spiegels of camera's.

De Europese Commissie schat dat de vernieuwde veiligheidsmaatregelen van de EU (de General Safety Regulation, afgekort: GSR) het aantal ongevallen zal verminderen en hopelijk tegen 2038 meer dan 25.000 levens zal redden en minstens 140.000 ernstige verwondingen zal voorkomen. Cameramonitorsystemen kunnen aan deze aantallen bijdragen, omdat ze het directe zicht verbeteren. Maar de belangrijkste reden achter de ontwikkeling van cameramonitorsystemen, is een betere aerodynamica en de mogelijkheid om brandstof en CO₂-uitstoot te besparen.

"Iedereen wil zijn brandstof- of energieverbruik verbeteren. Dankzij de verminderde luchtweerstand van spiegels, kunnen slankere camera-units de energie-efficiëntie met wel 1,5%* verbeteren. Maar het is ook belangrijk om te kijken welke oplossing bij de klant past en zijn rijervaring verbetert", aldus Gabor Szalo, Senior Engineering Specialist in Visibility bij Volvo Trucks.

De eerste vrachtwagen met camera's in plaats van zijspiegels kwam in 2019 en de technische mogelijkheden hebben zich sindsdien snel ontwikkeld. Verschillende fabrikanten hebben trucks met cameramonitorsystemen op de markt gebracht en de stimulans van toekomstige wetgeving versnelt het proces. Tegen 2029 zal de GSR vereisten voor direct zicht implementeren voor alle nieuw geregistreerde vrachtwagens, om te verbeteren wat chauffeurs direct vanuit hun voertuig kunnen zien en om de dode hoek te minimaliseren.

De voordelen van rijden met een cameramonitorsysteem versus zijspiegels

De technische ontwikkelingen en aankomende wetgeving bieden mogelijkheden en voordelen, maar ook uitdagingen en beperkingen aan het rijden met camera's in plaats van spiegels. Hier volgen enkele aspecten om daarbij in gedachten te houden:

Aerodynamica:

• De aerodynamica van een truck is direct van grote invloed op de brandstofefficiëntie en daarmee op de belasting voor het milieu. Aangezien cameramonitorsystemen de invloed van luchtweerstand verminderen in vergelijking met traditionele zijspiegels, zullen ze zowel het brandstof- als energieverbruik verminderen.
  
  

Zicht en veiligheid:

• Met een camera zijn er geen fysieke spiegels die het zicht van de chauffeur belemmeren. Daarom is het geschikt voor complexe verkeerssituaties, bijvoorbeeld wanneer kwetsbare weggebruikers zich dicht bij de vrachtwagen bevinden of op rotondes waar de spiegels het zicht van de chauffeur zouden kunnen belemmeren.
• Er kan ook automatische of handmatige aanhangertracking in de camera's zitten om aanhangerbewegingen te kunnen volgen of voor gebruik bij het achteruitrijden. Dit zijn digitale voordelen die met een zijspiegel niet mogelijk zijn.
• Ingebouwde referentielijnen (bij het wisselen van rijstrook) kunnen een andere vorm van digitale ondersteuning zijn bij een cameramonitorsysteem.
• Bij gewone bolle spiegels is er sprake van enige beeldvervorming, vanwege de spiegelradius. Bij een cameramonitorsysteem zijn er mogelijkheden om de beeldvervorming te corrigeren, zodat chauffeurs een beeld krijgen dat dichter bij de werkelijkheid ligt.
• Wanneer de chauffeur slaapt, kunnen er bewakingsfuncties zijn met een cameramonitorsysteem. Het kan ook vanuit de cabine worden geactiveerd, zonder dat de gordijnen daarvoor open hoeven.
   

Weer en zicht in het donker:

• Een camera biedt over het algemeen een beter zicht bij het rijden in regen, omdat de lens beter beschermd kan worden in de camera-arm. De monitor bevindt zich in de cabine, waardoor daarop geen regendruppels zitten die het zicht belemmeren. Het zicht is dan dus beter dan wanneer er zowel op het raam als op de spiegel zelf regen valt.
• Het is gemakkelijker om een cameralens schoon te houden dan de traditionele spiegel met een groter glasoppervlak. De camera is over het algemeen ook hoger aan de buitenkant van de vrachtwagen geplaatst, waardoor deze minder gevoelig is voor vuil.
• In het donker bieden camera's het voordeel van beter zicht in vergelijking met spiegels en ook beter nachtzicht, omdat een camera bij weinig licht kan werken.
   

Naleving van wet- en regelgeving:

• Zoals eerder vermeld, kan een cameramonitorsysteem een betere optie zijn met oog op de wettelijke vereisten zijn voor direct zicht in de General Safety Regulation (GSR). 
• Voertuigen van meer dan 12 ton die vanaf 2024 door Londen rijden, moeten vanuit de Direct Vision Standard (DVS) een driesterrenclassificatie hebben (gebaseerd op wat chauffeurs direct vanuit de cabineruiten kunnen zien) of hun trucks uitrusten met een reeks veiligheidssystemen.
  

• Spiegels geven een driedimensionaal beeld, terwijl camerasystemen tweedimensionaal zijn. Dieptezicht, inschatting van afstand en snelheid van achteropkomende voertuigen kan enige gewenningstijd vergen.
• De resolutie van de camera kan een nadeel zijn in vergelijking met een spiegel. Spiegels bieden hetzelfde scherpteniveau als uw ogen. Camera's hebben een groothoeklens en een scherm met een beperkte resolutie. Hierdoor kunnen chauffeurs misschien de afstand moeilijker inschatten. De keuze van de beeldresolutie en schermgrootte zijn daarom belangrijke factoren.
• De plaatsing van de schermen moet worden aangepast aan het interieur van de cabine om te voorkomen dat er nog een dode hoek ontstaat. Dit kan resulteren in een scherm dat kleiner is dan dat van gewone spiegels, wat gevolgen heeft voor de grootte van de objecten op het scherm.
   

Reparaties:

• Er zijn zowel sensoren als schermen in een cameramonitorsysteem, gebaseerd op een computer die het beeld beheert. Eventuele schade kan duurder zijn om te repareren. Maar het hangt ervan af welk onderdeel vervangen moet worden, of dat het onder een onderhoudsovereenkomst valt.
   

Rijbeleving:

• Kijken naar een tweedimensionaal beeld op een camerascherm is anders dan kijken in uw gewone spiegels. Op dit moment zijn de meeste chauffeurs nog gewend om met klassieke zijspiegels te rijden, waardoor rijden met een cameramonitorsysteem een nieuwe rijervaring is.
• Nog iets om aan te wennen en om te leren bij het rijden met een cameramonitorsysteem: de technische instellingen en nieuwe functies. Deze moeten worden opgenomen in de dagelijkse routine van de chauffeur, bij het leren manoeuvreren en het correct inschatten van snelheid, afstanden en omgeving.
  

Zowel cameramonitorsystemen als traditionele spiegels hebben hun voor- en nadelen. De rijervaring met zijspiegels versus een cameramonitorsysteem is verschillend en chauffeurs zullen waarschijnlijk ook verschillende voorkeuren hebben.

Voor sommige segmenten kan het ook gemakkelijker zijn om zich hierop aan te passen: op lange afstanden kan men er bijvoorbeeld sneller aan wennen dan degenen die veel in steden rijden, waar het herhaaldelijk inschatten van afstanden en het beoordelen van de zichtdiepte cruciaal is en waar meer achteruitrijden nodig kan zijn.

"Voorkeuren kunnen variëren. Het doel met camera's is om het scherm zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid te krijgen, om de best mogelijke rijervaring te bieden. Voor nieuwe chauffeurs kunnen camera's de standaard zijn en de keuze kan ook afhangen van hoe open u staat voor veranderingen en nieuwe digitale oplossingen in de rijomgeving", aldus Hanna Degerman, User Experience Product Planner bij Volvo Trucks.

Kjell Brunnström is een senior scientist bij RISE Research Institutes of Sweden, gespecialiseerd in visuele perceptie. Hij gelooft dat camera's in de nabije toekomst steeds gewoner en populairder kunnen worden, en dat het tegelijkertijd nuttig kan zijn om enkele aspecten aan de cameramonitorsystemen toe te voegen, zodat ze een voorkeursoptie worden voor iedereen en elk segment in de transportindustrie.

"Zoals het nu is, geven cameramonitorsystemen een verminderde zichtdiepte in vergelijking met gewone zij- of achteruitkijkspiegels. Maar een studie uitgevoerd door RISE en Volvo Cars** toonde aan dat, om de verminderde diepteperceptie te beperken, de camera's bij voorkeur extra lijnen en symbolen zouden moeten weergeven die de afstand en gevaarlijke objecten aangeven. Dit zou chauffeurs kunnen helpen om de juiste beslissingen te nemen."

De technologie op dit gebied ontwikkelt zich snel. De keuze tussen een klassieke zijspiegel of een cameramonitorsysteem kan afhangen van uw voorkeur en segment waarin u opereert. Evalueer hiervoor uw bedrijfsvereisten en de mogelijkheden voor naleving van de wetgeving. Ook kunt u hierin misschien de voorkeur van en de bereidheid tot nieuwe rijervaringen van uw chauffeur meenemen.

*Het werkelijke brandstofverbruik kan variëren, afhankelijk van vele factoren, zoals de rijsnelheid, het gebruik van cruisecontrol, de voertuigspecificatie, voertuigbelasting, werkelijke topografie, de ervaring van de chauffeur, het voertuigonderhoud en de weersomstandigheden.

** Bron: Zhang, M. en G. Bin. The effect of CMS with AR on driving performance (Het effect van CMS met AR op de rijprestaties). (diva2:1717225), RISE Research Institutes of Sweden, Chalmers University of Technology, M.Sc. thesis. 2022.